တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဂ့ၤ
ဖဲပဆိကမိၣ်ကွၢ် ပနံၣ်တၢ်ကၤအတၢ်မၤ အလုၢ်အလၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဒီး, တၢ်လၢအဟဲထီၣ်ဆိ လၢပသးပူၤ, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်န့ၣ် တမ့ၢ် သူးသ့ၣ်ကံၢ်စီ ဒ်သိးတၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤတၢ်ဒီး တၢ်သးအိၣ်ဟ့ၣ်တၢ်တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤမၤမုၢ်ကျိၤဝဲၤကွာ်အခိၣ် ကၠ့ ရံ (James Rhee) စံးဝဲလၢ တၢ်အကံၢ်အစီတဖၣ်အံၤ ကြၢးအိၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ရံ အတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒ် စံၣ်အံအိၣ် (CEO) တဂၤလၢခီပနံၣ်တခါ, ဘူးတ့ၢ်လၢ ကျိၣ်စ့အတၢ်ကီတၢ်ခဲအပူၤန့ၣ်, တၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ “တၢ်ဘၣ်ထွဲ လၢအဂ့ၤ,” ဒ်အမ့ၢ် တၢ်သူၣ်ကညီၤသးကညီၤတၢ်, ဒီးသးလၢအအဲၣ်ဟ့ၣ်တၢ်န့ၣ် အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ခီပနံၣ်, ဒီးနဲၣ်ဆှၢဆူတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ပာ်ကံၢ်စီတဖၣ်အံၤလၢ တၢ်အကါဒိၣ် အလီၢ်န့ၣ်, ကမ့ၢ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်မုၢ်လၢ်, ဒီးတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤ လၢပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်အနီၢ်သး အဂီၢ်, တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်လိၣ်ဘၣ်ဝဲ, ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤသကိးဃူဃူဖိးဖိး, သးလၢကတ့ ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အသီ, ဒီးကဘှါဆှဲ တၢ်ဂ့ၢ်ကီခဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ရံ စံးဝဲဒၣ်လၢ “တၢ်ဘၣ်ထွဲလၢအဂ့ၤန့ၣ် မ့ၢ်ကံၢ်စီ လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်နီၢ်နီၢ်, လၢအပာ်ဖှိၣ်ဒီး မၤဒိၣ်ထီၣ်မၤဆူၣ်ထီၣ်တၢ်မၤသ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.”
လၢပတၢ်အိၣ်မူ ကိးမုၢ်နံၤအပူၤစ့ၢ်ကီး,…
တၢ်အဲၣ်သူၣ်ကညီၤ သးကညီၤ အတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်
ဖဲလၢနံၣ်ကယၤ ၁၄နံၣ်န့ၣ် ခဲသရ့(Catherine) လၢ စံၣ်ယဲနၣ်(Sienna) ကွဲးထါဖိတယုၢ်အပူၤ ဒီးစံးဝဲ “တၢ်ဆှုၣ်တဘိ ဆဲးဖျိနုာ်လီၤ ယခီၣ်ညါသးအဃိ, ဘၣ်ဟီၣ်ခူသူၣ်လၢ မုၢ်နၤကတီၢ်” န့ၣ်လီၤ. စံးကဒီးဝဲ “လၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ပှၤအိၣ်ထဲတနီၤ လၢအသ့ထုးထီၣ်တၢ်ဆှုၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ထုးထီၣ်တၢ်ဆှုၣ်အံၤ အဝဲသ့ၣ်မၤလိန့ၢ်ဝဲလၢ (ကစၢ်ယွၤ)အအိၣ်” န့ၣ်လီၤ. ခဲးသရ့ ဘၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးသမူဒီစိၤ ဒ်သိးကဒိးန့ၢ် “တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်” ဒ်သိးအံၤဒီး, မ့ၢ်လၢအဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢအသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ်, ဒီးအဲၣ်သးကညီၤ ပှၤတူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်အဃိ တုၤမုၢ်မဆါတနံၤအံၤဒၣ်လဲာ် ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်နီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
တၤဆှုၣ်တၤမဲ ဆဲးဖျိနုာ်လီၤယိာ်ယိာ်လၢ ဘၣ်တူၢ်ခီၣ်တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်က့ၢ်ဂီၤအံၤ ဒုးနၢ်ပၢၢ်ယၤလၢ တၢ်ကခွဲးထုးထီၣ်အီၤအဂီၢ် လိၣ်ဘၣ်တၢ်အဲၣ်သးကညီၤတၢ်, ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ဂ့ၤဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်ညါအံၤ အိၣ်စဲဘူးလၢယသးပူၤန့ၣ်လီၤ. က့ၢ်ဂီၤ ဒ်သိးအံၤ မ့ၢ်တၢ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤ လၢပဝဲပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိတဖၣ် တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် တၢ်သဘံၣ်ဘုၣ်, ဒီးဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးထဲလဲၣ်, ဒ်သိးတၢ်ကဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်အဲၣ်သူၣ်ကညီၤ သးကညီၤတၢ်နီၢ်နီၢ် လၢပှၤဂုၤပှၤဂၤ ဃုာ်ဒီးပနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ် ပလိၣ်ဘၣ်လၢ တၢဆူၣ်တၤမဲတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်ခွဲးဖျိးထုးထီၣ်အီၤယိာ်ယိာ်န့ၣ်လီၤ.
မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ကမ့ၢ်က့ၢ်ဂီၤလၢ အဒုးသ့ၣ်နီၣ်ပှၤလၢ…
လၢယွၤအဒံးဆ့ ကဒုဖီလာ်
လၢတၢးဖးထီပဟံၣ်ဒၢးအကပၤ ထံကမါအပူၤန့ၣ် ခဲနဒၣ်ထိၣ်တၤ (Canada goose) အဒူၣ်အထၢ တနီၤဃုာ်ဒီး ထိၣ်တၤဖိတဖၣ် အိၣ်ဆိးဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆူၣ်ထီၣ်သီ ထိၣ်တၤဆံးဆံးဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖျါလီၤအဲၣ်လီၤကွံဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲယလဲၤဟးမ့တမ့ၢ်ဃ့ၢ်တရံးကမါအကတီၢ်, ယတကွၢ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ယအိၣ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, ယသ့ၣ်ညါလၢ ယတဘၣ်ကွၢ်စူၢ် ထိၣ်တၤအဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး ထိၣ်တၤမိၢ်ပၢ်တဖၣ် လၢအဲၣ်ဒီတဒၢအဖိတဖၣ် ကဆိကမိၣ်လၢ ယကမၤဘၣ်ဒိဆါ အဖိတဖၣ်အဃိ ကမၤသီၣ်အကလုၢ်, ဒီးကလူၤတရီၣ်ယၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အက့ၢ်အဂီၤလၢ ထိၣ်တၤ ဒီတဒၢကဟုကယာ်အဖိဆံးအံၤ မ့ၢ်တၢ်တမံၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ (စံး ၉၁:၄) ပာ်ဖျါဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်ဒီတဒၢကဟုကယာ်, ဒီးအတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံလၢ အဖိတဖၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. စံး ၆၁ အပူၤ, ဒ်သိးစီၤဒၤဝံး ကလဲၤခီဖျိကလၢၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်အဂီၢ်, ဖျါလၢ အကစၢ်ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲလၢ ကျဲဒ်သိးအံၤန့ၣ်လီၤ. စီၤဒၤဝံးလဲၤခီဖျိကလၢၢ်ဘၣ် ကစၢ်ယွၤအဂ့ၢ်န့ၣ် အဆၢဖိ ၃ ပာ်ဖျါ ဒ်အမ့ၢ် ‘တၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်, ဒီးတၢးထီခၢၣ်သနၢၢ်’, ဘၣ်ဆၣ်, ခဲကနံၣ်အံၤ အဆၢဖိ…
လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤမၤတၢ်, လဲၤတၢ်ဃၢဃၢ အဘျုးအဖှိၣ်
မ့ၢ်နနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီး လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤ မၤတၢ်လဲၤတၢ်ကယီကယီ (#slowfashion) အဂ့ၢ် တဘျီဘျီန့ၣ်ဧါ. တၢ်ပနီၣ် (#slowfashion)အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လၢ ကထီဒါကွံာ် “လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤမၤတၢ်လဲၤတၢ်ချ့ချ့” (fast fashion) လၢအထုးထီၣ်တၢ်ကူတၢ်ကၤအါအါ, ဒီးအပှ့ၤကလံၤဘၣ်ဘၣ်, ဝံၤန့ၣ်ဒီး ဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်အီၤ ညီညီဒီးချ့ချ့န့ၣ်လီၤ. လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤ မၤတၢ်လဲၤတၢ်ချ့ချ့ အတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ် တၢ်ကူတၢ်ကၤတဖၣ် လၢအအိၣ်လၢ တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအကျးန့ၣ်, တယံာ်ဘၣ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ပှၤတဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလၢၤဘၣ်အဃိဒီး ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ် ဆ့ကၤပနီၣ်(brands)တနီၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်စူးကွံာ်အဆ့ကၤ အနီၢ်ဂံၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် “လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤ မၤတၢ်လဲၤတၢ်ကယီကယီ” အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတခီ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ပှၤဂီၢ်မုၢ် ကမၤတၢ်လဲၤတၢ်ကယီကယီ ဒီးဆိကမိၣ်ဃုမၤတၢ်လၢ ကျိၤကျဲလီၤဆီအဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ထီဘိကဘၣ်မ့ၢ် တၢ်လၢအဘၣ်တၢ်တ့ဒုးအိၣ်ထီၣ် ဒ်သိးကလူၤထီၣ်ခ့ခါ ဆၢကတီၢ်အလီၢ်န့ၣ် လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤ မၤတၢ်လဲၤတၢ်ကယီကယီ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ပကဃုထၢ တၢ်တမံၤမံၤလၢ ဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤအဘ့ၣ်စှၤစှၤ, လၢအိၣ်ဒီးအကံၢ်အစီ, ဒီးအတမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ခိၣ်ဃၢၤန့ဆၢၣ်ဂံၢ်ထံးတဖၣ်, လၢပှၤစူးကါအီၤသ့ယံာ်ယံာ်န့ၢ်ဝဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲယဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ လုၢ်လၢ်က့ၢ်ဂီၤမၤတၢ်လဲၤတၢ်ကယီကယီ အတၢ်ကွဲမုာ်န့ၣ်, ယထံၣ်လၢ…
ယတမ့ၢ်ၦၤနီတဂၤဘၣ်. နမ့ၢ်မတၤလဲၣ်
ထါအိၣ်တယုၢ် စးထီၣ်ဝဲလၢ “ယတမ့ၢ်ၦၤနီတဂၤ နမ့ၢ်မတၤလဲၣ်” ဒီးထါအပူၤန့ၣ် ပှၤကွဲးထါ အဲမလ့ၣ် ဒ့းက့ၣ်စၣ် (Emily Dickinson) လၢတၢ်ကလီာ်ကလာ်အပူၤ တၤဝဲဒၣ် ကယဲၢ်ပှၤကညီ အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးတဖၣ်, လၢပှၤအဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် “ၦၤတဂၤဂၤ”အဂီၢ်, ဒီးအလီၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါဝဲ ပှၤလၢအတမ့ၢ်တၢ်နီတဂၤ သးခုသးမုာ်ဝဲလၢ အတၢ်သဘျ့အပူၤအဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. ထါအဖျၢၣ်တဖၣ်န့ၣ် “တၢ်ကမ့ၢ် ၦၤတဂၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် လီၤကၢၣ်ထဲလဲၣ်. တၢ်မံၤဟူသၣ်ဖျါန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်ဒ့ၣ်ဖိလၢမၤသီၣ် အကလုၢ်, ဒ်သိးပှၤကသ့ၣ်ညါအိၣ်ဝဲဖဲလဲၣ်. အတၢ်ပာ်သးကဖၢလၢ ဒီးတၢ်ကျဲးစၢၤလၢအဃု ပှၤကဆိကမိၣ်ဒိၣ်အီၤန့ၣ်, လီၤဂာ်ဒ် တၢ်ယီၤအကတီၢ်လၢ အယံၢ်ဝဲထီဝဲ” န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်သဘျ့ လၢတၢ်ပျဲပူၤကွံာ် တၢ်အဲၣ်ဒိးကဲထီၣ် “ၦၤတဂၤဂၤ”န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ ၦၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး အတၢ်အုၣ်သး လၢကျဲတနီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. တချုးလၢ စီၤပီလူးထံၣ်လိာ်သးဒီး ကစၢ်ခရံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲအိၣ်ဒီး နီၢ်ဂံၢ်စရီဖးထီႇ လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်အုၣ်ကီၤ, ၦၤအတီၤ အပတီၢ်, လၢအလီၤထုးန့ၢ်ပှၤသးအဃိ, ဖံလံးပံၤ ၃:၄ ပာ်ဖျါဝဲလၢ “ယသန့ၤယသးလၢ တၢ်ဖံးတၢ်ညၣ် အပူၤ အလီၢ်အိၣ်ဝဲလီၤ.....…
တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤညီတၢ် လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်အပူၤ
တၢ်ပျၢ်ကၠိဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဖျိကၠိလံာ်အုၣ်သးအမူးအဆၢကတီၢ်, ပှၤကွဲးလံာ်ပးကၢၣ်ပၤမၢၣ် (Parker Palmer) ကတိၤလီၤတၢ်ဆူပှၤဖျိကၠိတဖၣ်အအိၣ်, ဒီးစံးဝဲ “ကယဲၢ်ပှၤလၢအသံတ့ၢ်လံတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ်- ယသးခုဘၣ်ဃးဒီး ယတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ယကွၢ်ဒၣ်ထဲယဂီၢ်, ယမၤဒၣ်ထဲယဂီၢ်, ဒီးယမၤဘံၣ်မၤဘၢ, ပၢဆှၢထဲယတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤဒၣ်ဝဲန့ၣ်” တစံးကတိၤတ့ၢ်ဝဲနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပးကၢၣ် အဲၣ်ဒိးဝဲလၢ ပှၤဖျိကၠိတဖၣ် ကဟ့ၣ်လီၤအသး, မၤဂ့ၤမၤစၢၤတၢ်လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပးကၢၣ် စံးကဒီးဝဲ တၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤကျိၤကျဲဒ်သိးအံၤအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်အခီပညီလၢ တၢ်မၤလိန့ၢ်ဘၣ် “နသ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်အဆံးအစှၤဒီး မ့ၢ်တၢ်လၢအဟးဂုာ်ဟးဂီၤညီဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.” တၢ်ဟ့ၣ်လီၤသးဒီးမၤတၢ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤအဂီၢ်န့ၣ် အလီၢ်အိၣ်လၢ ပကဘၣ်ပာ်ပသး ဒ်“ပှၤစးထီၣ်မၤလိတၢ်ဖိအသိး,” လဲၤတၢ်လိၤလိၤဆူ တၢ်လီၢ်လၢပတသ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်အလီၢ်တဖၣ်, ဒီးကျဲးစၢးဂဲၤလိာ် လၢတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအတကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တဖၣ်အပူၤ တဘျီဝံၤတဘျီ, ဒီးမၤလိန့ၢ်တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ်မၤကဒီးတဘျီဝံၤတဘျီအဂီၢ် န့ၣ်လီၤ.
ပတၢ်အိၣ်မူမ့ၢ်အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢယွၤအတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အလိၤန့ၣ်ဒီး ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ လၢပတၢ်ဃုထၢအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤ တၢ်အိၣ်မူလၢတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးတအိၣ်, ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤညီ တၢ်လၢသူၣ်ဒီဖျၢၣ်သးဒီဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၉ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤပှၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်အိၣ်မူ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်အဃိ, ၂တံၤ ၁:၆ အပူၤ ဒ်စီၤပီလူးစံးဘၣ် စီၤတံၤမသ့းလၢ “ဒ်သိးနကထိၣ်ဂဲၤထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လၢအအိၣ်လၢနပူၤ”…
တၢ်သးအုးကိးမံၤ
နံၣ်ကယၤ ၁၉ အပှၤကွဲးထါ အဲမလံၣ်ဒ့းကစၢၣ် (Emily Dickinson) ကွဲးဝဲ “တၢ်သးအုး ကိးမံၤ ယထံၣ်/ ယထိၣ်တဲာ်ဒီး ဃုကွၢ်ထံ/ မ့ၢ်ဃၢ ဒ်ယတၢ်ဝံဧါ/ မ့တမ့ၢ် ဖှံညီဝဲဧါ”. ထါတယုၢ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ်က့ၤ ပှၤကညီတဖၣ် ဝံစိာ်အတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးသ့ၣ်တဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အသးသမူဒီစိၤ ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်တလီၤတံၢ်လီၤဆဲးကဲာ်ဆိးအပူၤ, ဒ့းကစၢၣ် မၤကတၢၢ်ဝဲအထါလၢ တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအသး ထဲတမံၤဧိၤ, လၢအမ့ၢ် “တၢ်ဆဲးဖျိးအတၢ်မၤမုာ်” လၢအထံၣ်န့ၢ်ဝဲ လၢကရၤနံအဒီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ် အနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အပူၤလီၢ်တဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒၣ်လၢ ပှၤအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်အပူၤလီၢ်, ဒီးတၢ်ဒုးဆိကမိၣ်အီၤလၢ ပှၤတနီၤအတၢ်သးအုးတဖၣ်န့ၣ် လီၤဂာ်ဒီးအတၢ်သးအုးန့ၣ်လီၤ.
လံာ်တၢ်လီၣ်ဖျါ ပာ်ဖျါထီၣ် ပှၤအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ် ဒ် “သိဖိ, ဒ်အဘၣ် တၢ်မၤသံအီၤအသိး” န့ၣ်လီၤ (၅:၆, ကွၢ်အဆၢဖိ ၁၂). အတၢ်ပူၤလီၢ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်အီၤ သ့ဒံးဝဲန့ၣ်လီၤ. အဝဲဒိးတူၢ် တၢ်ပူၤလီၢ်တဖၣ်အံၤ ခီဖျိ တၢ်ဟံးထီၣ်အပှၤဂီၢ်မုၢ်အတၢ်ဒဲးဘးဒီး အတၢ်သးအုးလၢအလိၤ (၁…
လီၢ်ပူၤဖျဲးလၢပဂီၢ်
ဒဲးဘံၣ် စတံဖၢၣ် ဘရီးဒၢၣ်(Debbie Stephens Browder) မ့ၢ်ကၠိသရၣ်မုၣ်သိၣ်လိတၢ် လၢအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢ ပဒိၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤတဂၤလီၤ. အခဲအံၤ အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢးသဆၣ်ထီၣ် ၦၤအါဂၤလၢ ကသူၣ်သ့ၣ်ထူၣ်တၢ်မုၢ်တၢ်ဘိတဖၣ် တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်အဂ့ၢ်အခၢးတခီမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ကိၢ်ဆူၣ်အဃိလီၤ. လၢကီၢ်အမဲရကၤအပူၤ တၢ်ကိၢ်ဆူၣ်ဒိၣ်မးအံၤ မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်တဘီ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သံတၢ်ၦၢ် လၢအဘၣ်ထွဲဒီး မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဘှါစါက့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအဂီၢ် အဝဲစံးဝဲ “ယစးထီၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်လီၤသ့ၣ်မုၢ်ဝၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.” သ့ၣ်ဖးထီအကဒုတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်ကျဲအကါဒိၣ်တဘိလၢ အကဒီသဒၢ ၦၤတဝၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. “တၢ်မၤအဝဲအံၤ တမ့ၢ်ထဲတၢ်မၤဃံမၤလၤ ၦၤတဝၢဒီး တၢ်ဘၣ်တ့အဘၢၣ်ကဝီၤဘၣ်, မ့ၢ်တၢ်ဃုထၢတၢ်သံ မ့တမ့ၢ် တၢ်မူန့ၣ်လီၤ”
တၢ်အကဒုန့ၣ် တမ့ၢ်ထဲတၢ်မၤသီထီၣ်က့ၤ တၢ်အဂီၢ်ဘၣ်, မ့မ့ၢ်တခီ မ့ၢ်တၢ်လၢအမၤမူထီၣ်က့ၤတၢ် သ့ဝဲန့ၣ်လီၤ. ၦၤကွဲးထါ စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၂၁, ကသ့ၣ်ညါတ့ၢ်ဝဲဂ့ၤဂ့ၤလီၤ. လၢလီၢ်ခၢၢၣ်သးမုၢ်ထီၣ်ကဝီၤန့ၣ် တၢ်ကိၢ်ကျီတၢ်ဆါအံၤဘၣ်ၦၤသ့ထီဘိလီၤ. တၢ်အမ့ၢ်အတီတခါအံၤ မၤယိာ်ထီၣ်အါထီၣ် ၦၤကွဲးထါအတၢ်ဒုးနဲၣ်ယွၤႇ ဒ်အမ့ၢ်ပတၢ်ပူၤဖျဲးအလီၢ်နီၢ်နီၢ်, ဒီးစံးဝဲ အဝဲမ့ၢ်ယွၤလၢအအံးထီၣ်ကွၢ်လီၤၦၤ ဒီး “မုၢ်တမၤဆါဘၣ်ၦၤလၢမုၢ်ဆါခီဘၣ်, ဒီးလါန့ၣ်လၢမုၢ်နၤဘၣ်”(:၆).
လံာ်စီဆှံတဆၢအံၤ တစံးဝဲလၢ…
တမ့ၢ်တၢ်မံမီၢ်ဘၣ်
တၢ်မၤအသးလီၤဂာ်ဒ် နအိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤလၢတၢ်မံမီၢ်, လၢနဖုသံနီၣ်က့ၤ တန့ၢ်ဘၣ်တမံၤ အပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ. တၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တၢ်လၢ ပတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဂဲၤနီၢ်နီၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ်တမံၤဘၣ် (derealization) မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ဆိကမိၣ်လၢ ပနီၣ်သးန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ထွဲတအိၣ်ဝဲဒီးပနီၣ်ခိ (depersonalization)အံၤန့ၣ် ပှၤလၢအဘၣ်ဂဲၤလိာ်သးဒီး တၢ်မၤအသးတဖၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ကယဲၢ်တၢ်အိၣ်လၢ အခိၣ်အဃၢၤဝးဝးဒီး တၢ်မၤအသးတဖၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတူၢ်ဘၣ် တၢ်အါနံၣ်အါလါ ဒ်သိးအံၤတဖၣ်အဂီၢ် ပစံးအီၤသ့လၢ သးအတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတမံၤ သ့ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤအသးအံၤ မ့ၢ်တၢ်ညီနုၢ်ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဒီး နီၢ်သးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, လီလီဆီဆီ ဖဲသးအတၢ်ဆီၣ်သနံး ဟဲလီၤဘၣ် အဝဲသ့ၣ်အဆၢကတီၢ် တၢ်မၤအသးအံၤ သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တဘျီဘျီန့ၣ် တၢ်အိၣ်မူအပူၤ တၢ်ခဲလၢာ်ဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲဒၣ်လဲာ် တၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ် သးအတၢ်ဆါအံၤ အိၣ်ဒံးဒၣ်အဖၢမုၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ် ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲနီၢ်နီၢ်ဘၣ်ဆၣ် လၢပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အသးပူၤ ကနာ်ဝဲအဂီၢ် ကီခဲဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
ယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ဘၣ်ဂဲၤလိာ်ဝဲ ဒ်သိးအံၤလၢ အကလဲၤခီဖျိ ပလၢၢ်ဘၣ်ယွၤအစိကမီၤ ဒီးအတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤတၢ်န့ၣ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဒီး တမ့ၢ် တၢ်မံမီၣ်န့ၣ်ဘၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါန့ၣ်လီၤ. လံာ်မၤတၢ် ၁၂:၂-၄…
တၢ်ဃ့ၢ်လၢ ဂ့ၢ်အိၣ်ကျိၤအိၣ်အဂီၢ်
ယတံၤသကိး အဲရၢ်(Ira) အတၢ်အိၣ်သး မၤသး တယံၥ်ဒံးဘၣ်အဖီခိၣ်, ယတသးအုး ဒိၣ်ဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ် တသ့ဘၣ်. အဝဲပၥ်ဖျါထီၣ်အနီၢ်ကစၢ်အဂီၤ, ယူၥ်ထီၣ်အထံကီၢ်နီၣ်တယၢ် ဖဲအဃ့ၢ်တၢ်ဃ့ၢ်ပြၢဝံၤအလီၢ်ခံ, တီၣ်ထီၣ်ပၥ်ဖျါလၢ ပှၤကမျၢၢ်ကထံၣ်ဘၣ်အဂီၢ်, ဖဲအဝဲဘၣ်ပၥ်တ့ၢ်ကွံၥ် အဟံၣ်အိၣ်ဖဲ ဝ့ၢ်ခံၣ်(Kyiv), လၢအမ့ၢ် ကီၢ်ယူၣ်ကရ့(Ukraine)အဝ့ၢ်ခိၣ်လၢ အလီၤဘၣ်လၢဒုၣ်ဒါအစုပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲကွဲးလီၤလံၥ်လၢ “ပဝဲခဲလၢၥ် ပဃ့ၢ်သးသမူ အတၢ်ဃ့ၢ် ဒ်တၢ်သ့အိၣ်ဒီးပှၤ အဂ့ၤကတၢၢ်လီၤ. မ်ပဃ့ၢ်မုၢ်နံၤခဲအံၤတဖၣ်အပူၤ ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးလၢညါတက့ၢ်. အိၣ်ဒီး တၢ်တမံၤမံၤလၢ အတသံနီတဘျီလၢ ပသးပူၤတက့ၢ်”. မုၢ်နံၤပိၥ်ထွဲလၢအခံတဖၣ်အပူၤ, ယထံၣ်ယတံၤသကိးဃ့ၢ် တၢ်ဝဲန့ၣ် လၢကျဲအါဘိ, ဖဲအဝဲဆှၢတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ပကထုကဖၣ်အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤလၢ အတူၢ်ဘၣ်တၢ် အိၣ်လၢအထံအကီၢ်ပူၤတဖၣ်အဂီၢ် ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
အဲရၢ်အတၢ်ကတိၤဖျၢၣ်တဖၣ် ဟဲစိၥ်ယိၥ်ယိၥ် လံၥ်ဧ့ၤဘြံၤ ၁၂ အတၢ်ကိး လၢပှၤစူၢ်က့ၤနၥ်က့ၤတၢ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိး “ကဃ့ၢ်လၢတၢ်သးစူၤအပူၤလီၤ” (:၁). တၢ်ကိးဝဲန့ၣ် ပိၥ်ထွဲထီၣ် အဆၢဒိၣ် ၁၁ လၢအမ့ၢ် တၢ်စူၢ်တၢ်နၥ် အပှၤဒူဃိၤတဖၣ်အဂ့ၢ်, “ပှၤအုၣ်အသးဂီၢ်မုၢ်”(:၁၂), လၢအအိၣ်မူတ့ၢ် အိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ,…